Elektrokonvülzif Tedavi (EKT) bilinen adıyla elektroşok tedavisi

Geçmişte 'elektroşok tedavisi' de olarak bilinen elektrokonvülsif tedavi (EKT) toplumda damgalamaya maruz kalmış güvenilir ve etkili bir tedavi yöntemidir.

EKT seansında anestezi uzmanı, anestezi teknisyeni ve psikiyatrist görev alır.

EKT bazı psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde etkili ve güvenilir bir tedavi yöntemidir.

EKT basit tanımıyla; dışarıdan beyne yapılan uyarıyla (elektrik akımı ile) hastada epileptik (sara) nöbet benzeri konvulziyon (kaslarda kasılmaların olduğu bir nörolojik hadise) sağlanmasıdır.

Geçmişte anestezi ve kas gevşetici uygulanmadan yapılan EKT seansları hastada epileptik nöbette görülen kas spazmlarına yol açarak zaman zaman kemik kırıklarına ve kas ağrılarına neden olmaktaydı. Dışarıdan görülen kas spazmları ise insanlar tarafından korkutucu algılanmış olup EKT'nin kötü ün yapmasına neden olmuştur.

Ülkemizde EKT bazı psikiyatri kliniklerinde yaklaşık 15 yıldır anestezi uygulaması ve kas gevşetici ile birlikte yapılmaktadır.

• EKT hastalara anılarını unutturmak için yapılmaz!

• EKT hastalara acı çektirmek için yapılmaz!

---

EKT başlıca şu hastalıklarda uygulanır;

- Major Depresyon

- Bipolar bozukluk tanılı hastalarda ilaç tedavisine yanıtsız manik dönemde

- Bipolar bozukluk depresif dönemde

- Psikotik bozukluklarda (şizofreni gibi)

- Gebelerde bazı ilaçların kullanılmasının riskli olabileceği ağır psikiyatrik hastalıklarda

- Parkinson hastalarında görülebilen psikotik veya manik tablolarda

İntihar fikirleri, saldırgan davranışlar, içe kapanma belirtilerinde EKT etkin bir şekilde kullanılır.

---

EKT nasıl ve neyi tedavi eder?

• EKT'de uygulanan elektrik akımı ile oluşan konvulziyon sırasında beyinde bazı bölgelerde hormonal değişimler olur.

• Antidepresan, antipsikotik veya duygudurum düzenleyici ilaçlara benzer şekilde nöronlar arasında serotonin, noradrenalin gibi hormonların düzenlenmesini sağlayarak psikiyatrik hastalıkların tedavisinde hızlı bir etkinlik sağlamaktadır.

• Genellikle ilaç tedavisine yanıt vermeyen hastalarda kullanılsa da bazı durumlarda ilk basamak olarak da kullanılabilmektedir.

• Özellikle katatoninin (donakalım ve tepkisizlik ile giden nöropsikiyatrik tablo) eşlik ettiği psikiyatrik hastalıklarda yeme ve içme reddine bağlı yaşam tehdit eden durumlarda öncelikle tercih edilebilir.

• Bipolar bozukluk hastalarında manik dönemlerde görülebilen yoğun saldırganlık durumlarında erken yanıt amaçlı EKT ilk tercih olarak uygulanabilir.

• İntihar riski çok yüksek olan depresyon tanılı hastalarda zaman kaybetmeden tedavi etkinliği istenilen durumlarda başlangıçta EKT uygulanabilir.

---

EKT hangi durumlarda etkili değildir?

EKT'nin kişilik bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, anksiyete bozukluklarında etkinliği gösterilmemiştir. Ancak bu tablolara eşlik eden ilaç tedavisiyle düzelmeyen ve intihar riski olan major depresyon olgularında bir seçenek olabilmektedir.

EKT insanlar tarafından çekinilen bir yöntem olmakla birlikte bazı hastalar da hekimlerinden özellikle EKT talep edebilmektedir.

Genellikle geçmişte yaşanılan örseleyici olayları EKT ile unutacağını düşünen hastalar olsa da EKT'nin ''hatıraları unutturma'' gibi bir etkisi bulunmamaktadır. Travma ile ilişkili bozukluklarda etkinliği mevcut değildir.

---

Uzm. Dr. Berkay Vahapoğlu